Το αδιέξοδο…

Ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο διαιτολόγος στην καθημερινή του πρακτική είναι η μη συμμόρφωση του ασθενή/πελάτη του με το διατροφικό πλάνο. Στη δεκαετία του 80 και του 90 ίσως η πληροφορία για τις επιβλαβείς συνέπειες των τηγανιτών, των κορεσμένων λιπαρών, των επεξεργασμένων υδατανθράκων, του καπνίσματος και της μειωμένης άσκησης να ήταν αποκαλυπτική και χρήσιμη. Στις μέρες μας όχι και τόσο… Σήμερα, ο μέσος διατρεφόμενος έχει βρει τις απαντήσεις του ως προς το τι και πόσο πρέπει να φάει παρόλο που ομολογουμένως, στο διαδίκτυο υπάρχει μεγάλη παραπληροφόρηση ως προς αυτό. Ο ρόλος όμως ο δικός μας, ως διαιτολόγοι, δεν θα πρέπει να αναλώνεται στο πως να ξεμπερδεύει την κάθε υπερβολή, ανακρίβεια ή καινούργια διατροφική τάση που προβάλει ο καθένας στο διαδίκτυο. Ο ρόλος μας είναι πολύ πιο ουσιαστικός και καταλυτικός στην προσπάθεια που καταβάλει ο πελάτης μας για να ελέγξει οριστικά τη διατροφή και το βάρος του.

Ο ρόλος του διαιτολόγου

Ο καθείλειν αρμόδιος για την σύνταξη ενός εξατομικευμένου διατροφικού πλάνου δεν είναι άλλος από τον πτυχιούχο διαιτολόγο. Η δίαιτα, είναι ένα σπουδαίο εργαλείο μέσα από το οποίο ο διαιτώμενος θα μπορέσει να πάρει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για τα θρεπτικά στοιχεία που θα διασφαλίσουν την υγεία του και παράλληλα θα τον βοηθήσουν στην απώλεια βάρους. Το πρόβλημα τόσο για τον διαιτώμενο, όσο και για τον ίδιο τον διαιτολόγο, δημιουργείται όταν στα χέρια τους έχουν μόνο αυτό. Για τον πελάτη είναι ένα «dead end» και για τον διαιτολόγο μια ακόμη περίπτωση με ημερομηνία λήξης.
Η δίαιτα, όσο προσεγμένη, εξατομικευμένη και επιστημονική και να ‘ναι, δεν είναι ικανή από μόνη της να κινητοποιήσει κανέναν προς την αλλαγή. Χωρίς παράλληλη γνωσιακή – συμπεριφορική προσέγγιση ο διαιτολόγος περιορίζεται στον ρόλο του μπαμπούλα, του ελεγκτή και του διαχειριστή ισοδυνάμων τροφής.

Πως να είμαι διαιτολόγος χωρίς να το παίζω ψυχολόγος;

Η γνωσιακή – συμπεριφορική προσέγγιση δεν αποτελεί ξεχωριστό τίτλο σπουδών αλλά περιλαμβάνεται σε πολλά επαγγέλματα μεταξύ των οποίων και της διαιτολογίας. Παρόλο που η προσέγγιση αυτή αποτελεί αντικείμενο του οδηγού σπουδών στο επάγγελμα μας, οφείλουμε να παραδεχτούμε, ότι λίγοι συνάδελφοι καταπιάνονται μ’ αυτό, ίσως επειδή δεν είναι τόσο εύκολο στην εφαρμογή του. Το χειρότερο δε, είναι να καταπιαστείς μ’ αυτό αλλά να μην ξέρεις μέχρι που σε παίρνει. Εύκολα μπορείς να ξεπεράσεις τη διαχωριστική γραμμή του επαγγέλματος και να βρεθείς πελαγωμένος και αβοήθητος σε μια συζήτηση που δεν ξέρεις ούτε τι να την κάνεις, ούτε πως να τη διαχειριστείς. Πώς για παράδειγμα, μπορείς να προσεγγίσεις τον πελάτη σου για τα προβλήματα που οδηγούν σε συναισθηματική υπερφαγία χωρίς να καταλήξεις να συζητάς για τη συζυγική σχέση ή για τη διαχείριση τοξικών ανθρώπων στο επαγγελματικό περιβάλλον ή για τα απροσπέλαστα παιδικά βιώματα;

Ποιο είναι το όριο άσκησης του επαγγέλματος;

Σκεφτείτε τα επαγγέλματα υγείας όπως για παράδειγμα τη διαιτολογία, την ψυχολογία, την ιατρική, τη φυσική αγωγή σαν κομμάτια Γης που ενώνονται μεταξύ τους με γέφυρες. Σ’ αυτό το σύμπλεγμα ευεξίας όλοι οι επαγγελματίες υγείας οφείλουν να γνωρίζουν να περπατούν τη γέφυρα που οδηγεί από το δικό τους αντικείμενο σε οποιοδήποτε από όλα τα άλλα. Παράλληλα, είναι σε θέση να αναγνωρίζουν το σημείο εκείνο πέραν από το οποίο δεν θέλουν, δεν μπορούν και δεν πρέπει να ξεπεράσουν.

Για παράδειγμα, εάν ένας διαιτώμενος βρίσκεται συχνά μόνος στον καναπέ το βράδυ να καταβροχθίζει ότι βρίσκει μπροστά του, ο διαιτολόγος οφείλει να τον βοηθήσει να αναγνωρίσει το συναίσθημα, την ανάγκη και τη σκέψη της στιγμής εκείνης, χωρίς να σημαίνει ότι θα ασχοληθεί με την πηγή ή τη διαχείριση των καταστάσεων που οδηγούν τον πελάτη εκεί. Η αποσύνδεση του ασθενή/πελάτη από τον αυτόματο πιλότο και η επαναφορά του στο παρόν με τεχνικές που χρησιμοποιούνται από διάφορα μοντέλα αλλαγής συμπεριφοράς, είναι κατά βάση αρκετό, για την κινητοποίηση του προς τη θετική κατεύθυνση. Η επίγνωση της κατάστασης στην οποία βρίσκεται θα τον βοηθήσει να δει κατάματα το πρόβλημα και να αναλάβει δράση προς την αλλαγή. Εάν όχι, είναι ένδειξη για παραπομπή στην αντίστοιχη ειδικότητα.

Με τον ίδιο τρόπο ο ψυχολόγος οφείλει να ξέρει να περπατάει τη γέφυρα προς την πλευρά της διαιτολογίας αναγνωρίζοντας τα διατροφικά σφάλματα του ασθενή του και παρέχοντας του βασικές συμβουλές για τη θρέψη του σώματος του χωρίς να περνάει το τελευταίο σημείο της γέφυρας που είναι η διατροφική εκπαίδευση και η κατάρτιση εξατομικευμένου διατροφικού πλάνου.

Πως θα καταλάβω ότι έχω φτάσει στο όριο;

Κάποτε πολλά χρόνια πριν, όταν είχα αποφασίσει να σπουδάσω διατροφή και διαιτολογία έπρεπε να περάσω από την συνήθη αξιολόγηση των εισαγωγικών εξετάσεων που διεξάγει το Υπουργείο Παιδείας για την εισαγωγή μου στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Στα πλαίσια αυτής της διαδικασίας, ένα από τα μαθήματα που κλήθηκα να διαγωνιστώ ήταν στο μάθημα των νέων ελληνικών. Ως εκ’ τούτου, θα έπρεπε να μάθω πως γράφουν εκθέσεις και να βρίσκομαι εντός θέματος χωρίς να ξεφεύγω από αυτό.

Μια βασική αρχή που μου είχε διδάξει η φίλτατη φιλόλογος τότε για τον τρόπο που μπορώ να παραμένω εντός θέματος καθώς γράφω την έκθεση μου και η οποία αρχή, βρίσκει εφαρμογή στο αντικείμενο που συζητάμε σήμερα, ήταν η εξής:

«για κάθε παράγραφο που θέλεις να γράψεις ή που σκέφτεσαι να γράψεις θα γυρνάς πίσω και θα κοιτάς τον τίτλο»

Έτσι, όταν έχω μπροστά μου ένα πελάτη που αντιμετωπίζει προβλήματα συναισθηματικής υπερφαγίας, οποιαδήποτε σκέψη, πρακτική ή εργαλείο θέλω να χρησιμοποιήσω, τα περνάω νοητά από το μυαλό μου απαντώντας στο παρακάτω:

Μπορεί αυτό που λέω, που κάνω, που συζητώ ή που προτείνω να βοηθήσει τον πελάτη μου να ελέγξει τη διατροφή και το βάρος του;

Εάν η απάντηση είναι θετική, τότε είμαι αρκετά σίγουρος ότι πράττω με βάση την επιστημονική μου κατάρτιση εντός των ορίων του επαγγέλματος. Εάν η απάντηση είναι αρνητική, τότε έχω βρεθεί εκτός θέματος, έχω ξεπεράσει το τελευταίο βήμα της γέφυρας και γίνομαι έως και επικίνδυνος για τον άνθρωπο που κάθεται απέναντι μου.

Σύνοψη

Η καλή συνεργασία μεταξύ των επαγγελματιών υγείας αποτελεί βασική προϋπόθεση για την προαγωγή της υγείας του ασθενή αλλά και για την ασφάλεια του καθώς αυτός αφήνεται στα χέρια των ειδικών. Παράλληλα, δεν είναι όλοι οι άνθρωποι για ψυχολόγο ή για διαιτολόγο. Ο κάθε επαγγελματίας υγείας οφείλει να γνωρίζει καλά το αντικείμενο του, να εξαντλεί τα όρια του επαγγέλματος του χωρίς να τα ξεπερνά και να παραπέμπει τη στιγμή που καταλαβαίνει ότι το περιστατικό χρήζει περαιτέρω βοήθειας.

Περισσότερες πληροφορίες για τη γνωσιακή – συμπεριφορική προσέγγιση, τις τεχνικές, τα εργαλεία και τα μοντέλα κινητοποίησης που χρησιμοποιεί ο διαιτολόγος στην καθημερινή διαιτολογική πρακτική μπορείτε να βρείτε στη διήμερη εκπαίδευση εδώ 

Προνομιακή τιμή -75% έκπτωση ολόκληρης της εκπαίδευσης για όλους τους σπουδαστές του ΚΕΑΔΔ. Οι σπουδαστές του ΚΕΑΔΔ μπορείτε να λάβετε κουπόνι εδώ.